Informator Izby Adwokackiej w Warszawie

Polscy adwokaci i barristerzy z Anglii i Walii spotkali się 15 maja na konferencji w Warszawie, aby wymienić się doświadczeniami w zakresie prowadzenia transgranicznych spraw karnych i rodzinnych. Konferencja została zorganizowana przez Okręgową Radę Adwokacką w Warszawie, Fundację Adwokatury Polskiej oraz angielski samorząd adwokacki Bar Council of England and Wales.

W trakcie konferencji została poruszona tematyka dochodzenia roszczeń na drodze karnej i cywilnej, stosowania Europejskiego Nakazu Aresztowania, podziału majątku małżeńskiego i sytuacji dzieci w związku z rozwodem. Chociaż współpraca sądowa w sprawach rodzinnych i karnych oparta jest w dużej mierze na jednolitych instrumentach europejskich, wciąż między jurysdykcjami występują istotne różnice praktyczne, a nadto wiele zmian może przynieść Brexit i planowane wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z unijnych systemów współpracy sądowej. Możliwe są różne scenariusze, które w zasadniczym stopniu mogą wpływać na efektywność wzajemnej współpracy. Konferencja skupiła się zatem przede wszystkim na praktycznych aspektach prowadzenia spraw transgranicznych przez adwokatów w obu jurysdykcjach, a także na możliwych scenariuszach dla tej współpracy po Brexicie.

Angielsko-Polski Dzień Prawniczy otworzyli Andrew Landgon QC, przewodniczący General Council of the Bar, oraz adwokat Mikołaj Pietrzak, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie. W trakcie przemówień obaj dziekani podkreślali konieczność oraz korzyści płynące z zacieśniania współpracy transgranicznej między polskimi i brytyjskimi prawnikami. Andrew Langdon QC wskazał również na doniosłą rolę adwokatury w kształtowaniu i utrzymywaniu rządów prawa oraz wyraził głęboką solidarność z polskimi prawnikami w kwestii utrzymania niezależności władzy sądowniczej i samorządów prawniczych.

Pierwsza część konferencji poświęcona była sprawom karnym. W trakcie pierwszej sesji dotyczącej spraw karnych, którą moderowała adw. Dominika Stępińska-Duch, dyskusja skupiła się wokół wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych oraz dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i karnych. Adw. Janusz Tomczak scharakteryzował polski system dochodzenia wierzytelności wraz z zaimplementowanymi instrumentami prawa Unii Europejskiej oraz wskazał powody, dla których instrumenty te są niechętnie używane przez polskich prawników. Adw. Katarzyna Randzio-Sajkowska wskazała konkretne sytuacje, w których wzajemna pomoc prawna w sprawach karnych jest konieczna (np. korupcja, pranie pieniędzy, cyberprzestępczość, wyłudzenia podatkowe). Angielscy paneliści – Fiona Jackson oraz Barnaby Hone – scharakteryzowali angielskie przepisy i praktykę dot. odzyskiwania wierzytelności oraz praktykę współpracy międzynarodowej w tym zakresie.

Druga sesja dotycząca spraw karnych moderowana była przez Andrew Landgona QC i dotyczyła stosowania Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA). Adw. Katarzyna Wiśniewska wskazała na istotność orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach dotyczących ENA, zwłaszcza art. 3 i 6 EKPCz. Adw. Urszula Podhalańska oraz barrister Ben Cooper przybliżyli praktykę stosowania ENA w obu jurysdykcjach, powołując się na doświadczenie własnej współpracy w przeszłości. Barristerka Laura Herbert przedstawiła konsekwencje Brexitu dla praktyki ekstradycyjnej między jurysdykcjami.

Druga część konferencji dotyczyła współpracy w transgranicznych sprawach rodzinnych. Pierwsza sesja dotyczyła aspektów materialno-finansowych w prawie rodzinnym. Dyskusję moderował Philip Marshall QC. Na wstępie prof. dr hab. Jacek Wierciński scharakteryzował polskie regulacje dot. podziału majątku z uwzględnieniem czynników transgranicznych. Następnie Ann Hussey QC wskazała metody podziału majątku w Wielkiej Brytanii, a Sarah Lucy Cooper przybliżyła tematykę alimentacji byłego małżonka w sprawach transgranicznych. Z kolei adw. Karolina Bodnar wskazała na problemy w polskiej praktyce zasądzania i egzekucji alimentów na dzieci. Zwróciła uwagę, że angielskie rozwiązania w tym zakresie zapewniają zdecydowanie większą skuteczność uzyskania alimentacji i mogłyby zostać przeniesione na grunt krajowy.

Druga sesja była moderowana przez adw. Monikę Gąsiorowską i dotyczyła sytuacji dzieci w związku z rozwodem. Spotkanie rozpoczęła adw. Kamila Zagórska, przedstawiając założenia nowych rozwiązań legislacyjnych mających przeciwdziałać uprowadzeniom dzieci za granicę. Soraya Pascoe wskazywała na możliwe sposoby przeniesienia dziecka z jurysdykcji brytyjskiej do innego kraju z uwzględnieniem interpretacji klauzuli „dobra dziecka” przez angielskie sądy.
Konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem polskich i angielskich adwokatów. Większość panelistów konferencyjnych miała za sobą własne doświadczenia w prowadzeniu spraw dotyczących obu jurysdykcji. Mogli zatem wskazać na własne refleksje i własny know-how wynikający z tych spraw. Było to zatem wyśmienite forum do wymiany doświadczeń i nawiązania kontaktów. W konferencji uczestniczyli również konsulowie i pracownicy konsularni Ambasady Brytyjskiej, Kanady, Nowej Zelandii i Irlandii, a także przedstawiciele jednostek administracji rządowej i przedstawiciele organizacji pozarządowych. W trakcie dyskusji przedstawiali swoje doświadczenia z udziału w transgranicznych sprawach karnych i rodzinnych.

Konferencja zakończyła się wystąpieniami Ambasadora Brytyjskiego Jonathana Knotta, przewodniczącego Bar Council of England and Wales Andrew Langdona QC i dziekana ORA w Warszawie Mikołaja Pietrzaka. Ambasador Knott podziękował za zorganizowanie konferencji, która zgromadziła przedstawicieli adwokatury z obu krajów. Wyraził przekonanie, że tegoroczna konferencja jest początkiem dalszej współpracy między samorządami w przyszłości. Andrew Langdon QC wskazał, że współpraca między samorządami adwokackimi jest kluczowa ze względu na silne ekonomiczne i personalne związki między naszymi krajami, które generują znaczną ilość spraw transgranicznych. Tego typu sprawy, które nierzadko są skomplikowane, trudno byłoby prowadzić profesjonalnie bez współpracy adwokatów z obu jurysdykcji. Taka współpraca jest stymulująca i daje satysfakcję, ponieważ wiąże się z analizą tych samych zagadnień z różnych perspektyw prawnych, co z kolei pozwala wypracować nowe rozwiązania. Andrew Landgon QC podziękował za gościnność w Polsce i zaproponował, aby kolejna konferencja odbyła się za rok w Londynie.

Adw. Mikołaj Pietrzak przyjął propozycję kolejnego spotkania w Londynie i wyraził nadzieję, że wspólne spotkania będą organizowane regularnie. Dziekan Pietrzak wskazał, że wspólne spotkania z koleżankami i kolegami adwokatami z innych jurysdykcji są bardzo ważne i cenne. Wielu adwokatów stołecznej izby na co dzień reprezentuje klientów w sprawach transgranicznych. W tego typu sprawach współpraca zagraniczna między prawnikami jest niezbędna. Wspólne spotkania przedstawicieli obu samorządów pozwalają nawiązać ważne kontakty i wymieniać się doświadczeniami.

opracował: Lukasz Lasek