Informator Izby Adwokackiej w Warszawie

W Międzynarodowym Dniu Pomocy Ofiarom Tortur, tj. 26 czerwca 2017 r. w siedzibie Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie odbył się panel ekspercki dotyczący problemu tortur w kontekście sposobu traktowania osób zatrzymanych przez organy ścigania. Problem jest aktualny zwłaszcza w świetle drastycznych przypadków, które relacjonowane były w ostatnim czasie przez media.

Spotkanie zorganizowane zostało przez Okręgową Radę Adwokacką wraz z Sekcją Praw Człowieka przy ORA w Warszawie. Otwarcia dokonali adw. Andrzej Orliński, Wicedziekan ORA w Warszawie oraz adw. Paweł Osik, Przewodniczący Sekcji Praw Człowieka przy ORA w Warszawie.

Otwierając panel, Dziekan wskazał, że jak o życiu człowieka 5 minut decyduje, gdy dojdzie do zawału lub udaru, tak 48 godzin bardzo często decyduje o dalszych losach całego postępowania karnego, a często również o losach człowieka.

Dyskusję zainicjowała prezentacja raportu Sekcji Praw Człowieka przy ORA w Warszawie nt. problemu sposobu traktowania osób pozbawionych wolności przez funkcjonariuszy Policji i innych służb. Raport zaprezentowany został przez adw. Annę Turek, Wiceprzewodniczącą Sekcji Praw Człowieka. Raport jest efektem kilkumiesięcznych praw Zespołu Roboczego powołanego w ramach Sekcji. Bazuje on z jednej strony na analizie obowiązujących przepisów prawa polskiego oraz międzynarodowych standardów ochrony praw człowieka, wynikających z Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jak również analizie międzynarodowych standardów dotyczących wolności od tortur wypracowanych przez Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) oraz Komitet Przeciwko Torturom (CAT), z drugiej zaś strony na danych statystycznych o wyrokach skazujących wobec funkcjonariuszy Policji uzyskanych w Prokuraturze Krajowej, danych z raportów Rzecznika Praw Obywatelskich z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, informacjach uzyskanych od Pełnomocnika Komendanta Głównego Policji ds. ochrony praw człowieka oraz doświadczeniu adwokatów – karnistów, członków Izby Adwokackiej w Warszawie, którzy wzięli udział w ankiecie i spotkaniu badawczym.

Jako rekomendacje w zakresie sposobu rozwiązania problemu osób zatrzymanych Raport wskazał na konieczność: (1) stworzenia mechanizmu skutecznego dostępu do adwokata dla osób zatrzymanych, w tym adwokata z urzędu w celu zapewnienia skuteczności gwarancji procesowych; (2) poprawienia efektywności postępowań karnych w sprawach dotyczących podejrzeń o stosowanie tortur lub innego okrutnego, nieludzkiego albo poniżającego traktowania (rekomendowane stosowanie zaleceń zawartych w Protokole Stambulskim); (3) wprowadzenie do polskiego prawa karnego odrębnego przepisu penalizującego stosowanie tortur (4) wprowadzenia zmian dotyczących funkcjonowania Policji (szkolenia, sposób reakcji na niepokojące sygnały).

W panelu eksperckim, moderowanym przez adw. Pawła Osika, zasiedli przedstawiciele bardzo różnych środowisk, co pozwoliło na prezentację różnych punktów widzenia na omawiane problemy: Justyna Róża Lewandowska – Dyrektor Zespołu „Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur” w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich; adw. Radosław Baszuk – Baszuk Czernicka Baszuk Adwokacka Spółka Partnerska, Piotr Kubaszewski – Koordynator Programu Interwencji Prawnej w Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, mł. Insp. Krzysztof Łaszkiewicz – Pełnomocnik Komendanta Głównego Policji ds. Ochrony Praw Człowieka.

Z perspektywy Adwokatury, to na państwie spoczywa obowiązek zapewnienia osobie zatrzymanej prawa do obrony i kontaktu z adwokatem – wynikający nie tylko ze standardów krajowych, ale również unijnych i europejskich. Działania samorządu adwokackiego, organizacji pozarządowych i Rzecznika Praw Obywatelskich, mogą jedynie mieć charakter uzupełniający, ale nie mogą państwa zastępować.

Nagranie panelu eksperckiego znajduje się pod adresem: https://www.youtube.com/watch?v=GD2uvw2k_5A&feature=youtu.be

Raport Sekcji Praw Człowieka dostępny jest pod adresem: http://www.ora-warszawa.com.pl/images/uploaded/2017_06_26_Raport_Sekcji_Praw_Cz%C5%82owieka_-_spos%C3%B3b_traktowania_os%C3%B3b_pozbawionych_wolno%C5%9Bci.pdf